Νέο πλαίσιο της ΕΕ για την ενέργεια και το κλίμα για το 2030

Η μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου κατά 40% κάτω από τα επίπεδα του 1990, αλλά και η χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας που να φτάνει τουλάχιστον στο 27% αποτελούν τους πυλώνες του νέου πλαισίου της ΕΕ για το κλίμα και την ενέργεια για το 2030.
Σύμφωνα με την Κομισιόν το πλαίσιο για το 2030 που είναι το κίνητρο της ΕΕ για την πρόοδο προς μια ανταγωνιστική οικονομία με χαμηλές εκπομπές άνθρακα, με επενδυτική σταθερότητα και ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού θα συζητηθεί στο υψηλότερο επίπεδο, ιδίως στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Τα βασικά στοιχεία του πλαισίου πολιτικής για το 2030 έχουν ως εξής:
Ένας δεσμευτικός στόχος μείωσης των αερίων θερμοκηπίου: Ο στόχος για τη μείωση των εκπομπών κατά 40% κάτω από το επίπεδο του 1990, ο οποίος αποτελεί βασικό στοιχείο της ευρωπαϊκής πολιτικής για την ενέργεια και το κλίμα για το 2030, μπορεί να επιτευχθεί μόνο με εγχώρια μέτρα. Η ετήσια μείωση του «ανώτατου ορίου» σχετικά με τις εκπομπές από τομείς υπαγόμενους στο σύστημα εμπορίας εκπομπών της ΕΕ θα αυξηθεί από 1,74 % που είναι σήμερα σε 2,2 % μετά το 2020. Οι εκπομπές από τομείς που δεν υπάγονται στο σύστημα εμπορίας εκπομπών θα πρέπει να μειωθούν κατά 30% κάτω από το επίπεδο του 2005 και η προσπάθεια αυτή θα κατανεμηθεί δίκαια μεταξύ των κρατών μελών. Η Επιτροπή καλεί το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να συμφωνήσουν, έως το τέλος του 2014, ότι η ΕΕ θα πρέπει να δεσμευθεί για τη μείωση κατά 40% στις αρχές του 2015 στο πλαίσιο των διεθνών διαπραγματεύσεων για τη σύναψη νέας παγκόσμιας συμφωνίας για το κλίμα, οι οποίες πρόκειται να ολοκληρωθούν στο Παρίσι, στο τέλος του 2015.


Ένας δεσμευτικός στόχος σε επίπεδο ΕΕ για την ανανεώσιμη ενέργεια: Η ανανεώσιμη ενέργεια θα διαδραματίσει βασικό ρόλο στη μετάβαση προς ένα ανταγωνιστικό, ασφαλές και βιώσιμο ενεργειακό σύστημα. Λόγω μιας προσέγγισης περισσότερο προσανατολισμένης προς την αγορά με διευκόλυνση των συνθηκών για τις αναδυόμενες τεχνολογίες, ένας δεσμευτικός στόχος σε επίπεδο ΕΕ για τη χρήση ανανεώσιμων ενεργειών τουλάχιστον κατά 27 % το 2030 παρουσιάζει σημαντικά οφέλη για το ενεργειακό ισοζύγιο εμπορικών συναλλαγών, τον εφοδιασμό από εγχώριες πηγές ενέργειας, την απασχόληση και την ανάπτυξη. Ένας στόχος για τις ανανεώσιμες ενέργειες σε επίπεδο ΕΕ είναι απαραίτητος για να ωθήσει τη συνέχιση των επενδύσεων στον κλάδο. Ωστόσο, δεν θα μεταφραστεί σε εθνικούς στόχους μέσω της νομοθεσίας της ΕΕ, ώστε να αφήσει στα κράτη μέλη την ευελιξία να μετασχηματίσουν το ενεργειακό σύστημα με τρόπο προσαρμοσμένο στις εθνικές προτιμήσεις και περιστάσεις. Η επίτευξη του στόχου της ΕΕ για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας θα μπορούσε να εξασφαλιστεί από το νέο σύστημα διακυβέρνησης το οποίο βασίζεται στα εθνικά ενεργειακά σχέδια.


Ενεργειακή απόδοση: Η βελτιωμένη ενεργειακή απόδοση θα συνεισφέρει σε όλους τους στόχους της ενεργειακής πολιτικής της ΕΕ· χωρίς αυτήν δεν είναι δυνατή η μετάβαση προς ένα ανταγωνιστικό και βιώσιμο ενεργειακό σύστημα. Ο ρόλος της ενεργειακής αποδοτικότητας στο πλαίσιο του 2030 θα εξεταστεί περαιτέρω κατά την επανεξέταση της οδηγίας για την ενεργειακή απόδοση που πρόκειται να ολοκληρωθεί εντός του έτους. Η Επιτροπή θα εξετάσει την πιθανή ανάγκη τροποποίησης της οδηγίας μόλις ολοκληρωθεί η επανεξέταση. Τα εθνικά ενεργειακά προγράμματα θα πρέπει να συμπεριλάβουν και την ενεργειακή απόδοση.


Μεταρρύθμιση του συστήματος εμπορίας εκπομπών: Η Επιτροπή προτείνει να θεσπίσει ένα αποθεματικό για τη σταθερότητα της αγοράς στην αρχή της επόμενης περιόδου εμπορίας του συστήματος εμπορίας εκπομπών το 2021. Το αποθεματικό θα αντιμετωπίσει το πλεόνασμα δικαιωμάτων εκπομπών που συγκεντρώθηκαν τα τελευταία χρόνια και θα βελτιώσει την ανθεκτικότητα του συστήματος σε μείζονες κλυδωνισμούς με την αυτόματη προσαρμογής της προσφοράς των δικαιωμάτων που τίθενται σε πλειστηριασμό. Η δημιουργία του εν λόγω αποθεματικού —εκτός από την πρόσφατα συμφωνηθείσα καθυστέρηση όσον αφορά τη δημοπράτηση των 900 εκατ. δικαιωμάτων έως την περίοδο 2019-2020 («αναδρομική χρηματοδότηση)— υποστηρίζεται από ένα ευρύ φάσμα ενδιαφερόμενων φορέων. Σύμφωνα με τη νομοθεσία που προτείνεται σήμερα, το αποθεματικό θα λειτουργεί τηρώντας πλήρως προκαθορισμένους κανόνες, οι οποίοι δεν θα αφήνουν κανένα περιθώριο διακριτικής ευχέρειας στην Επιτροπή ή στα κράτη μέλη για την εφαρμογή του.


Ανταγωνιστική, προσιτή και ασφαλής ενέργεια: Η Επιτροπή προτείνει μια σειρά βασικών δεικτών για να αξιολογεί τη σταδιακή πρόοδο και να παρέχει μια πραγματολογική βάση δεδομένων για πιθανή θέσπιση πολιτικής. Οι δείκτες αυτοί αφορούν, για παράδειγμα, τις διαφορές τιμών ενέργειας με σημαντικούς εμπορικούς εταίρους, τη διαφοροποίηση στην προμήθεια και την εξάρτηση από εγχώριες πηγές ενέργειας, καθώς και την ικανότητα διασύνδεσης μεταξύ των κρατών μελών. Μέσω αυτών των δεικτών, οι πολιτικές θα εξασφαλίσουν ένα ανταγωνιστικό και ασφαλές ενεργειακό σύστημα έως το 2030, η οποία θα συνεχίσει να παρακολουθεί την ολοκλήρωση της αγοράς, τη διαφοροποίηση στην προμήθεια, τον ενισχυμένο ανταγωνισμό, την ανάπτυξη των ενδογενών ενεργειακών πόρων, καθώς και την υποστήριξη της έρευνας, της ανάπτυξης και της καινοτομίας.


Νέο σύστημα διακυβέρνησης: Το πλαίσιο 2030 προτείνει ένα νέο πλαίσιο διακυβέρνησης με βάση τα εθνικά σχέδια για ανταγωνιστική, ασφαλή και βιώσιμη ενέργεια.Με βάση την επικείμενη καθοδήγηση από την Επιτροπή, τα εν λόγω σχέδια θα καταρτιστούν από τα κράτη μέλη σύμφωνα με μια κοινή προσέγγιση, η οποία θα εξασφαλίσει ισχυρότερη ασφάλεια για τους επενδυτές και μεγαλύτερη διαφάνεια, ενώ θα ενισχύσει τη συνοχή, τον συντονισμό της ΕΕ και την επιτήρηση. Μια επαναληπτική διαδικασία μεταξύ της Επιτροπής και των κρατών μελών θα εξασφαλίσει ότι τα σχέδια είναι επαρκώς φιλόδοξα, καθώς και ότι διατηρείται η συνέπειά τους και η συμμόρφωσή με την πάροδο του χρόνου.